Milet

Kiedy przejdziemy przez kasy – czynne w godz. 8.30 – 19.30 (poza sezonem do 17.00), wstęp: 1 USD, studenci: 0,4 USD – pierwszym zabytkiem, który zwróci naszą uwagę, będzie imponujący, dobrze zachowany teatr. Powstał już w 1. poł. IV w. p.n.e., następnie został przebudowany przez Greków, a potem powiększony przez Rzymian, dzięki czemu ostatecznie mogło się w nim zmieścić 15 tys. widzów. Podczas przebudowy Rzymianie dodali specjalną barierę między audytorium a sceną, ponieważ często walczyli tu niebezpieczni gladiatorzy i dzikie zwierzęta. Wciąż widać jeszcze pozostałości skene, czyli budynku przylegającego do boku orchestry (sceny). Dwie kolumny widoczne w pierwszym rzędzie podtrzymywały niegdyś (wraz z dwiema innymi kolumnami) baldachim, pod którym siedziały ważne osobistości.

Na wzgórzu, w które wbudowany został teatr, widzimy ruiny twierdzy (Palatia) powstałej w VIII w. i przebudowanej następnie przez Bizantyńczyków zagrożonych napadami Arabów. Rozciąga się stąd wyśmienity widok na pozostałe ruiny oraz okoliczne mokradła. Nieopodal, u stóp wzgórza, stoi hellenistyczny heroon, czyli miejsce kultu herosów.

Idąc od heroonu na wschód, najpierw miniemy ruiny trzynawowej bizantyńskiej bazyliki pochodzącej z VI w., która została zidentyfikowana jako kościół św. Michała. Przypuszcza się, na podstawie odkrytych mozaik podłogowych, że w rezydencji przylegającej do kościoła urzędował biskup, czyli że świątynia była katedrą. Bazylikę wybudowano na fundamentach wcześniejszej świątyni Dionizosa. Za kościołem znajduje się północna agora pochodząca z okresu późnej epoki klasycznej (V w. p.n.e. – 338 r. p.n.e.). Otoczona była czterema korynckimi portykami, z których dzisiaj nic nie pozostało. Widać stąd kawałek jońskiej stoa z czterema kolumnami, na których opiera się architraw, a na nim gzyms z resztkami reliefu. Wzdłuż tej hali ciągnęły się sklepy, a służyła ona jako zadaszony chodnik widocznej przed nią ulicy. Budynek przy końcu stoa, po lewej stronie, to delphinion, czyli sanktuarium Apollina Delfickiego. To jedna z najstarszych i najważniejszych świątyń w Milecie, Apollo bowiem był patronem miasta. Ołtarze sanktuarium są datowane na VI w. p.n.e.

Wprost na wschód za jońską stoa widać pozostałości budynku należącego do łaźni Capito. Zostały one ufundowane przez Korneliusza Wergiliusza Capito, wysokiego urzędnika prowincji Azji w połowie I w. Na prawo od łaźni (w kierunku południowym) znajdują się ruiny gimnazjonu pochodzące z II w. p.n.e. Kompleks składał się z pięciu pomieszczeń, do których przylegała od południa palestra. Widoczny czterokolumnowy propylon (brama wejściowa) został niedawno odrestaurowany i postawiony na nowo. Jeszcze dalej na południe znajdziemy fundamenty nimfeum, olbrzymiej fontanny z ii w. p.n.e. Dwa zbiorniki stojące po bokach były zasilane wodą z odległego źródła za pomocą akweduktu. Woda, która nie została zużyta, była odprowadzana specjalnym systemem kanałów do innych, mniejszych fontann w mieście. Nimfeum było dwupiętrowe, a w niszach fasady stały liczne posągi. Na południowy wschód od fontanny był bizantyński kościół, wybudowany w VI w. A trium (czworoboczny dziedziniec przed kościołem) pochodzi jeszcze z czasów rzymskich (III w. n.e.), a budynek przylegający doń od strony północnej służył prawdopodobnie jako baptysterium.